प्र. ८. अभिव्यक्ती.

(अ) पाठातील तुम्हांला सर्वांत आवडलेला प्रसंग सांगून तो सकारण स्पष्ट करा.

उत्तर: ज्या दिवशी नाना गेले त्याच दिवशी शिरीषने ठरवले, की संगीत बंद! पण दुसऱ्याच क्षणी त्याच्या मनात विचार आला, की त्याचे नाना तेव्हा त्याचे वादन ऐकू शकत नव्हते; पण आता त्याच्याच शेजारी बसून नक्की ते ऐकत आहेत. या विचारासरशी, लोकांच्या निंदेकडे लक्ष न देता शिरीषने त्याच दिवसापासून व्हायोलिन वाजवायला सुरुवात केली. चोवीस तास एकच उद्योग, एकच ध्यास ! शिरीष सराव करू लागला, म्हणजे त्याला भास व्हायचा, की पुढच्या ताना व सूर त्याला नानाच सांगत आहेत, तबल्याचा ठेका त्यांनीच धरला आहे व तंबोऱ्याच्या तारांवरून पण त्यांचीच बोटे फिरत आहेत. यावरून शिरीषची नानांबद्दलची निष्ठा दिसून येते.

(आ) प्रस्तुत कथेचे संवादरूपाने लेखन करा.

उत्तर: 

(शिरीष व त्याचे वडिल संगीत शिक्षकाच्या भेटीला जातात) 

शिरीष : नमस्कार ! मी शिरीष भागवत. मला गाण्याची फार आवड आहे. मला संगीत शिकायचे आहे.

संगीत शिक्षक : बरं, तुला गाण्याची फार आवड आहे तर! 

शिरीष : माझ्यापेक्षा माझ्या वडिलांना मी संगीत शिकलेले फार आवडेल. मी आपल्याकडे शिकायला येईन; पण माझ्याबरोबर रोज माझे वडील पण शिकवणी चालू असताना वर्गात बसतील. अशी माझी अट आहे.

संगीत शिक्षक : मान्य! तुझ्या अटी एकदम मान्य; पण तुला त्यासाठी महिना पन्नास रुपये फी द्यावी लागेल! 

शिरीष : कबूल ! मी उद्यापासून शिकवणीला येतो.

(तीन महिने शिरीष नियमितपणे वडिलांसोबत शिकवणीला जातो. काही दिवसांनी शिरीषच्या वडिलांचे निधन होते. कार्यक्रमाच्या दिवशी शिरीष शिक्षकांना भेटायला जातो.)

शिरीष : माझ्या वडिलांचे निधन झाले, त्यामुळे मी शिकवणीला येऊ शकलो नाही, परंतु मला कार्यक्रमात सहभाग घेण्याची परवानगी दयावी, ही विनंती.

संगीत शिक्षक : शिरीष तुझी मनःस्थिती ठीक नाही. शिवाय गैरहजेरीमुळे तुझा सरावही नाही. त्यामुळे तुला परवानगी देता येणार नाही.

शिरीष : मला परवानगी दिली, तर माझी मनःस्थिती आपोआप सुधारेल.

संगीत शिक्षक : ठीक आहे. दिली तुला परवानगी. पण नीट वाजव 

शिरीष : होय सर, धन्यवाद.

(शिरीष उत्कृष्टपणे वादन करतो. श्रोते व शिक्षक सगळेच त्याचे वादन ऐकून प्रभावित होतात. कार्यक्रमाच्या शेवटी शिक्षक शिरीषला भेटतात व त्याचे कौतुक करतात.)

संगीत शिक्षक : अरे वा ! शिरीष. तू तर आज कमालच केली. अशा मनःस्थितीत तुला कसे शक्य झाले?

शिरीष : सर, माझे नाना मोठे गवई होते, परंतु एका अपघातामुळे ते ठार बहिरे झाले. त्यांच्या सुखासाठी मी ही धडपड करत होतो. पण ज्या दिवाशी नाना गेले त्या दिवशी मी संगीत बंद केले; पण दुसऱ्याच क्षणी मनात विचार आला की माझे नाना तेव्हा वादन ऐकू शकत नव्हते; पण आता माझ्याच शेजारी बसून नक्की ऐकत आहेत. या विचारा सरशी मी त्याच दिवासापासून व्हायोलिन वाजावाला सुरुवात केली. आज सकाळपासून कुठे बाहेर पडलो नाही. चोवीस तास एकच उद्योग, एकच ध्यास ! त्याचा हा परिणाम.

संगीत शिक्षक : शाब्बास ! शिरीष तू फार मोठी कामगिरी केली. आज माझे बाबा नाहीत. आज जर ते असते तर म्हणाले असते, ‘बेटा, मी ऐकत आहे!’ 

(शिक्षकांनी शिरीषच्या पाठीवर कौतुकाची थाप मारली, त्यावेळी शिरीषच्या डोळ्यांतून अश्रू ओघळले.)